Qədim yunan filosofu Zenona aid belə bir aporia (məntiqlə düzgün, reallığa uyğun olmayan) var. "Əgər tısbağa müəyyən məsafədə Axillesdən öndədirsə, Axilles heç vaxt tısbağanı ötə bilməz".
Məsələn Axilles tısbağadan 10 dəfə tez gedir və o, tısbağadan 1000 addım geridədir. Axilles mininci addımı atarkən tısbağa yüz addım öndə olacaq, Axilles yüzüncü addımı atarkən tısbağa 10 addım öndə olacaq və bu sonsuzadək belə davam edəcək, ən xırda hissəciklərə qədər.
Uşaq vaxtı arzularımız olur, bu arzulara çatmağımızın xəyallarını qururuq və gün gəlir çatırıq. Amma yenə də nə isə çatışmır indi gəldiyimiz yerdə. Niyə? Çünki bizim o arzunu arzuladığımız an, o vaxt üçün mükəmməldir. Həmən yaşadığımız andakı "biz" üçün mükəmməldir. Həmən andakı "biz"i Axilles kimi qəbul etsək, min addım "tısbağadan" , yəni, arzuladığımız yerdən geridə olan "Axilles" kimi, mininci addıma yəni arzumuza çatdığımız vaxtda "tısbağa", yəni arzularımız artıq yüz addım öndədir.
İnsan özünü mükəmməlləşdirməyə çalışdıqca nəyin isə hələ də çatışmadığını düşünür. İstər bilik, istər görünüş, bacarıq və davranışlarında, maddiyyat və mənəviyyatda.
Kaktusa böyümək üçün dibçək, torpaq, su və günəş lazımdır. İnsana yaşamaq üçün nə lazımdır? Bəlkə də az, bəlkə də çox şey. Əlimizdə olanlar ilə xoşbəxt olmaq? Yoxsa arzularımıza can ataraq yaşamaq?
Məsələn Axilles tısbağadan 10 dəfə tez gedir və o, tısbağadan 1000 addım geridədir. Axilles mininci addımı atarkən tısbağa yüz addım öndə olacaq, Axilles yüzüncü addımı atarkən tısbağa 10 addım öndə olacaq və bu sonsuzadək belə davam edəcək, ən xırda hissəciklərə qədər.
Uşaq vaxtı arzularımız olur, bu arzulara çatmağımızın xəyallarını qururuq və gün gəlir çatırıq. Amma yenə də nə isə çatışmır indi gəldiyimiz yerdə. Niyə? Çünki bizim o arzunu arzuladığımız an, o vaxt üçün mükəmməldir. Həmən yaşadığımız andakı "biz" üçün mükəmməldir. Həmən andakı "biz"i Axilles kimi qəbul etsək, min addım "tısbağadan" , yəni, arzuladığımız yerdən geridə olan "Axilles" kimi, mininci addıma yəni arzumuza çatdığımız vaxtda "tısbağa", yəni arzularımız artıq yüz addım öndədir.
İnsan özünü mükəmməlləşdirməyə çalışdıqca nəyin isə hələ də çatışmadığını düşünür. İstər bilik, istər görünüş, bacarıq və davranışlarında, maddiyyat və mənəviyyatda.
Bəzən fikirləşirik ki, "yox, mən belə təsəvvür etmirdim". Əslində elə belə təsəvvür edirdik, sadəcə olaraq indiki arzularımız daha öndədir. Çünki nə arzular dayanır, nə biz dayanırıq, nə də zaman.
Kaktusa böyümək üçün dibçək, torpaq, su və günəş lazımdır. İnsana yaşamaq üçün nə lazımdır? Bəlkə də az, bəlkə də çox şey. Əlimizdə olanlar ilə xoşbəxt olmaq? Yoxsa arzularımıza can ataraq yaşamaq?
Комментарии
Отправить комментарий